Kijkend naar de explosieve groei van de begraafplaats in Vaalwater wordt duidelijk dat HIV/AIDS een dodelijke ziekte is. Dit is iets dat veel mensen over deze ziekte weten, maar wat voor soort ziekte is het eigenlijk, hoe kun je het krijgen en waarom gaat men er aan dood? Ik zal proberen hieronder op deze vragen een kort en duidelijk antwoord te geven.
HIV en AIDS?
De afkorting HIV staat voor Humaan Immunodeficiëntie Virus. Dit virus verzwakt het menselijk immuunsysteem, het systeem dat verantwoordelijk is voor de verdediging van het menselijk lichaam tegen ziekteverwekkers. Gevolg van een HIV besmetting is dus dat je afweer niet meer in staat is bepaalde ziekteverwekkers te bestrijden en dat mensen ziek worden t.g.v. infecties die normaal door het lichaam onschadelijk gemaakt zouden worden.
Dit worden opportunistische infecties genoemd. Deze opportunistische infecties treden niet direct op na besmetting met het virus, maar pas als na bepaalde tijd het immuunsysteem ernstig is aangetast. Is dit punt bereikt, spreken we over AIDS. Deze afkorting staat voor: Acquired Immuno Deficiency Syndrome. In het Nederlands vrij vertaald: een verworven aandoening waarbij het immuunsysteem tekortschiet. Het HIV positief zijn wil dus niet zeggen dat je AIDS hebt, en wanneer een HIV infectie AIDS wordt is niet van te voren te zeggen. Dit kan jaren duren.
Hoe werkt het HIV virus?
Het immuunsysteem bestaat uit vele soorten cellen, witte bloedlichaampjes, met veel verschillende functies. Zo zijn er 2 belangrijke soorten kleine witte bloedlichaampjes, B-cellen en T-cellen. T cellen zijn verantwoordelijk voor het activeren van het immuunsysteem en vernietigen van cellen die aangetast zijn door bijvoorbeeld een virus. Het HIV virus gaat in de zogenaamde CD4 T-cellen zitten die worden aangetast en vervolgens doodgaan. Hiermee verliest het immuunsysteem dus de mogelijkheid adequaat te reageren op ziekteverwekkers.
Maar waarom vernietigt het lichaam het virus niet voor het zover is? Het lichaam bestrijdt het virus actief, maar is niet sterk genoeg het virus helemaal te vernietigen, dit omdat het HIV virus heel erg snel van gedaante verwisselt in het lichaam en ons immuunsysteem dit niet bij kan houden.
Het virus is van mens tot mens over te dragen via bepaalde lichaamssappen. Deze zijn: bloed, zaad, vaginaal vocht en melk. Besmetting met het virus vindt meestal plaats via seks, besmette naalden (o.a. drugsgebruik) bloed transfusies, en van moeder naar kind. Het besmet raken wordt vaak niet gemerkt door de persoon, en de daarop volgende jaren verlopen meestal volkomen asymptomatisch. Dat wil zeggen: zonder klachten.
Hoewel er niets van gemerkt wordt, is het virus toch aanwezig en actief in het lichaam, en dus kan besmetting overgedragen worden. Seks in Afrika is dan ook vele malen gevaarlijker dan een safari. Het aantal virusdeeltjes in het bloed wordt Viral load genoemd.
Hoe verloopt de ziekte?
De viral load in het bloed schommelt gedurende de asymptomatische periode maar stijgt niet hard. Dit komt omdat de CD4 T-cellen die verloren gaan snel worden aangevuld, maar nooit tot het oude niveau. Het aantal CD4 T-cellen zal dus over de jaren geleidelijk afnemen. De viral load zal dan stijgen in het bloed en dat wijst er dus op dat de ziekte AIDS zich aan het ontwikkelen is. Mensen krijgen steeds vaker last van gewone infecties zoals bijvoorbeeld longontstekingen en kunnen deze niet meer afdoende bestrijden. De reden van overlijden is dan ook niet AIDS op zich maar een opportunistische infectie. In Afrika is dit vaak een TBC infectie.
De bovengenoemde viral load kan worden gebruikt om het verloop van de ziekte te vervolgen. Ook kan het aantal CD4-T cellen in het bloed bepaald worden. Dit heeft verschillende doeleinden:
- het bepalen in welk stadium van de ziekte iemand is
- hoe de ziekte verloopt
- het bepalen of de behandeling HIV remmers effectief is
HIV remmers
Dit zijn medicijnen die genomen kunnen worden om het virus af te remmen. Het gaat hier om een combinatietherapie (HAART), een cocktail dus van verschillende medicijnen, die op vaste tijden gedurende de dag moeten worden genomen. Dit zorgt ervoor dat de virale load afneemt en dus de ziekte AIDS veel minder snel ontwikkelt. Het starten met de medicijnen heeft een grote invloed op het dagelijks leven maar er wordt wel degelijk veel winst gemaakt. Het virus zal echter nooit volledig kunnen worden uitgeroeid. Het behandelen van zwangere vrouwen en na de geboorte het kind zal de kans op besmetting van het kind sterk doen afnemen.
